Serbest meslek makbuzu nedir? Kimler serbest meslek makbuzu kullanabilir? Peki, serbest meslek makbuzunda stopaj vergisi nasıl hesaplanır, nasıl ödenir? Tüm bu soruların cevapları yazımızda detaylı bir şekilde yer almaktadır.
Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbabının mesleki faaliyetleri karşılığında yaptığı tahsilatlar için düzenlediği değerli bir evraktır.
Bu noktada, "e-SMM nedir?" diye merak edenler olacaktır. Pek çok belgenin elektronik sisteme taşındığı gibi serbest meslek makbuzunun da elektronik ortamda hazırlanması mümkündür. Serbest meslek makbuzunun elektronik ortama taşınması ile oluşturulan belgeye e-SMM denir.
Gelir Vergisi Kanunu'nun 66. maddesinin birinci fıkrasında serbest meslek erbabı şu şekilde tanımlanmıştır: Serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez.
Buna göre; kendi nam ve hesabına, mutat meslek halinde faaliyette bulunan; avukat, doktor, diş hekimi, veteriner hekim, mimar, mühendis, müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir, danışman, ressam, yazar, bestekar, kimyager, noter, serbest öğretmen, artist, menajer, senarist, yönetmen, ebe, sünnetçi, arzuhalci, rehber ve sağlık memuru vb. kişiler serbest meslek erbabıdır.
Bu noktada şunu da belirtmek isteriz. Serbest meslek faaliyeti icra eden hekimler (diş hekimleri ile veteriner hekimler dahil), işyerlerinde kredi kartı okuyucuları (POS-Point of Sale) bulundurmak ve kredi kartı ile yapılan ödemelerde bu cihazları kullanmak zorunda oldukları için, söz konusu cihazlarla düzenlenen POS fişleri Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmiş serbest meslek makbuzu’ olarak kabul edilir.
Serbest meslek makbuzu düzenlemek için şu üç adımı takip edebilirsiniz:
Faturadaki gibi malın teslimi veya hizmetin gerçekleşmesinden itibaren 7 gün içerisinde düzenlemesi gereken belgeden ayrı olarak serbest meslek makbuzunun, tahsilâtın yapıldığı an düzenlenmesi gerekir. Aynı gün düzenlenmesinin sebebi serbest meslek kazancının tahsil esası ilkesine dayanır.
Serbest meslek makbuzu, iki sayfa olarak düzenlenir ve bu sayfalardan biri müşteriye verilir.
SMM’de hem stopaj (gelir vergisi) hem de KDV vardır. Stopaj brüt tutar üzerinden %20 ve KDV %18’dir. Stopajı müşteriniz sizin adınıza vergi dairesine öder (muhtasar beyanname ile). KDV’yi de vergi dairesine siz ödersiniz. Burada brüt ve net kavramları ortaya çıkar ve biraz kafa karıştırır.
Net: Müşteriden tahsil edeceğiniz tutarın, vergiler düşüldükten sonra elinizde kalacak miktarıdır. Yani sizin kasanızda kalacak olan paradır.
Brüt (Matrah): Net kazancınız üstüne eklenmiş vergilerin de olduğu tutardır.
Verdiğiniz hizmet ile ilgili düzenleyeceğiniz makbuz için hesaplama yaparken hem stopaj oranını hem de KDV tutarını göz önünde bulundurmamız gerekir.
Gelin, şimdi aşağıdaki örnek üzerinden birlikte serbest meslek makbuzu hesaplaması yapalım:
Diyelim ki, müşterinize sağladığınız hizmetin brüt tutarı 500 TL olsun.
Bu durumda;
Stopaj tutarı: Brüt tutar x %20
500 x 20/100= 100 TL’dir.
Net tutar: Brüt Tutar - Stopaj Oranı
500 - 100 = 400 TL
%18 KDV oranı için; 500 x 18/100= 90 TL
NET: 400 + 90= 490 TL’lik makbuz düzenlenir ve bu tutar müşteriden tahsil edilir.
Serbest meslek erbabı olarak işinizi dijitale taşıyarak muhasebenizi daha rahat bir şekilde yönetmek isterseniz, e-malimusavir.org'un ekonomik çözümler sunan e-SMM programı size yardımcı olacaktır.
