Damga vergisi nedir? Çokça duyulur ancak azca ödenir. Damga vergisi, devlet tarafından alınan bir vergi türüdür. Bu vergi, kurum ve kişiler arasındaki işlemler sonucunda geçerliliğin belgendiği kağıt üzerinden alınır. Peki, damga vergisi nasıl hesaplanır ve kim tarafından ne zaman ödenir? Tüm bu soruları yazımızda cevapladık.
Damga vergisi, kişiler ile kişiler, kişiler ile kurumlar veya kurumlar ile kurumlar arasında hukuki ve resmi işlemleri belgeleyen kağıtlardan alınan vergilerdir.
Buradaki kağıt terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.
Damga vergisinin alınabilmesi için kağıdın ibraz edilebiliyor olması, imzalanabilir veya imza yerine geçen ibareler olması ve hüküm içermesi gerekmektedir.
Damga vergisi, kişi ve kurumlar arasında yapılan sözleşme ve anlaşmaların geçerliliğini belgelemek amacıyla alınan bir vergidir. Bu sözleşmeler, kişiler arasında olabileceği gibi, kişi ve resmi daireler arasında da olabilir. İki kişi arasında yapılan sözleşmelerde, damga vergisi her iki tarafın da ödemesi gereken bir vergidir. Ancak, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini kişiler öder.
Damga vergisi örneği olarak, kira sözleşmelerini gösterebilir; iş hayatında karşılaştığımız ihale, sözleşme ve ücret ödemesi gibi durumlarda da ödenen bir vergi türü olduğunu söyleyebiliriz.
Damga vergisi hesaplama, konu olan kağıtların nüshasına göre hesaplanır ve oranlara göre değişiklik gösterebilir. Damga vergisi ödeme şekilleri ise iki türlüdür: Nispi ödeme türü ve maktu ödeme türü. Nispi ödeme türü binde 9,48 olarak hesaplanırken, maktu ödeme, sözleşmede değer belirtilmemişse alınır.
Yukarıda da ifade edildiği üzere, bir iktisadi kıymetin amortismana tabi olması, iktisadi kıymetin elde edilme değerinin Vergi Usul Kanunu'nda belirtilen faydalı ömürlere göre kısım kısım gider yazılmasını ifade eder.
Sözleşmelerde damga vergisi hesaplama için ihtiyacımız olan tek rakam, sözleşme tutarıdır. Aylık olarak belirlenen tutarı yıl bazında düşünerek hesaplamanız gerekir. Daha sonra ise şu formülü uygulamalısınız:
Örnekte de açıkladığımız gibi, iş sözleşmesi damga vergisi hesaplama yaparken tutarı binde 9,48 ile çarpmanız yeterlidir. Sözleşmenizde damga vergisinin yarıya yarıya ödeneceğine dair bir ifade yer alıyorsa, hesapladığınız tutarın yarısını ödemeniz gerekir.
Damga vergisi, ay içinde hazırlanan kağıtların ertesi ayın 20’sinde ödenmesi gereken bir vergidir. İzleyen ayın 20’nci günü akşamına kadar vergi dairesine beyan edilir. Şahısların ise, sözleşmenin imza tarihinden sonraki 15 gün içerisinde beyan edip, ödemeleri gerekir.
Damga Vergisi'nin mükellefi, kağıtları imzalayan kişilerdir.
Damga vergisinin 3. maddesinde, yabancı ülkelerde düzenlenen sözleşmelerle ilgili şu bilgi yer almaktadır: "Yabancı memleketlerde Türkiye'deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtların vergisini, Türkiye'de bu kağıtları resmi dairelere ibraz eden, üzerlerinde devir veya ciro işlemleri yapanlar veya herhangi bir şekilde hükümlerinden faydalananlar öderler. Ancak bunlardan ticari veya mütedavil kağıt mahiyetinde bulunanların vergisini, bunları en evvel satan veya kabul veya başka şekilde kullanan kişiler öderler."
Diğer bir soru ise, "Tek başına alınabilen damga vergisi nedir?"dir. Tek başına alınabilen damga vergisi, 9047 vergi kodunu ifade eder. Ödeme yapacak kişiler bu işlemlerini 9047 kodu üzerinden gerçekleştirirler. Bu vergi türü, kişi ve kurumlardan gerçekleştirilen işlemler için alınan damga vergilerini kapsar.
Damga vergisine ilişkin üst sınır 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren 10.732.371,80 Türk Lirası olmuştur
Damga Vergisine Tabi Kağıtlar (2023 YILI)
| I. Akitlerle ilgili kağıtlar | |
|---|---|
| A. Belli parayı ihtiva eden kağıtlar: | |
| 1. Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler | (Binde 9,48) |
| 2. Kira mukavelenameleri (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) | (Binde 1,89) |
| 3. Kefalet, teminat ve rehin senetleri | (Binde 9,48) |
| 4. Tahkimnameler ve sulhnameler | (Binde 9,48) |
| 5. Fesihnameler (Belli parayı ihtiva eden bir kağıda taalluk edenler dahil) | (Binde 1,89) |
| 6. Karayolları Trafik Kanunu uyarınca kayıt ve tescil edilmiş ikinci el araçların satış ve devrine ilişkin sözleşmeler | (Binde 1,89) |
| 7. (Ek:6728/28. md.-Yürürlük: 09/08/2016) Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlara ilişkin ön izin, irtifak hakkı veya kullanma izni sözleşmeleri (yatırım taahhüdü bulunanlar dâhil ön izin, irtifak hakkı veya kullanma izni süresine göre bulunacak bedel üzerinden) | (Binde 9,48) |
| 8. (Ek:6728/28. md.-Yürürlük: 09/08/2016) Resmî şekilde düzenlenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri | (Binde 0) |
| 9. (Ek:6728/28. md.-Yürürlük: 09/08/2016) Resmî dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin yaptıkları ihalelerde, ihaleyi yapan idare ile düzenlenen sözleşmeler | (Binde 9,48) |
| 10. (Ek:6728/28. md.-Yürürlük: 09/08/2016) 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında düzenlenen: | |
| a) Taksitle satış sözleşmeleri | (Binde 9,48) |
| b) Ön ödemeli konut satış sözleşmeleri | (Binde 0) |
| c) Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri | (Binde 9,48) |
| ç) Paket tur sözleşmeleri | (Binde 9,48) |
| d) Abonelik sözleşmeleri | (Binde 9,48) |
| e) Mesafeli satış sözleşmeleri | (Binde 9,48) |
| 11. (Ek:6728/28. md.-Yürürlük: 09/08/2016) 7/6/2012 tarihli ve 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu kapsamında düzenlenen turist rehberliğine ilişkin sözleşmeler | (Binde 9,48) |
| 12. (Ek:6728/28. md.-Yürürlük: 09/08/2016) 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında düzenlenen: | |
| a) Toptan elektrik satış sözleşmeleri | (Binde 9,48) |
| b) Perakende elektrik satış sözleşmeleri | (Binde 9,48) |
| 13. (Ek:6728/28. md.-Yürürlük: 09/08/2016) 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu kapsamında düzenlenen: | |
| a) Toptan doğal gaz satışına ilişkin sözleşmeler | (Binde 9,48) |
| b) Tüketicilere doğal gaz satışına ilişkin sözleşmeler | (Binde 9,48) |
| 14. Resmi şekilde düzenlenen kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat sözleşmeleri | (Binde 0) |
| 15. Resmi şekilde düzenlenen kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat sözleşmeleri kapsamında yapı müteahhitleri ile alt yükleniciler arasında düzenlenen inşaat taahhüt sözleşmeleri | (Binde 0) |
| 16. Kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat işlerine ilişkin danışmanlık hizmet sözleşmeleri | (Binde 0) |
| 17. Yapı denetimi hizmet sözleşmeleri | (Binde 0) |
| B. Belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar: | |
| 1. Tahkimnameler | (294,90 TL) |
| 2. Sulhnameler | (294,90 TL) |
| 3. Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri (Belli parayı ihtiva edenler dahil) | 1.658,80 TL |
| II. Kararlar ve mazbatalar | |
| 1. Meclislerden, resmi heyetlerden ve idari davalarla ilgili olmayarak Danıştaydan verilen mazbata, ilam ve kararlarla hakem kararları: | |
| a) Belli parayı ihtiva edenler | (Binde 9,48) |
| b) Belli parayı ihtiva etmeyenler | (294,90 TL) |
| 2. (Ek : 6728/28. Md. – Yürürlük 9/8/2016) İhale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları | (Binde 5,69) |
| III. Ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar | |
| 1. Ticari ve mütedavil senetler: | |
| a) Emtia senetleri: | |
| aa) Makbuz senedi (Resepise) | (101,20 TL) |
| ab) Rehin senedi (Varant) | (59,70 TL) |
| ac) İyda senedi | (9,30 TL) |
| ad) Taşıma senedi | (2,20 TL) |
| b) Konşimentolar | (59,70 TL) |
| c) Deniz ödüncü senedi | (Binde 9,48) |
| d) İpotekli borç senedi, irat senedi | (Binde 9,48) |
| 2. Ticari belgeler: | |
| a) Menşe ve Mahreç şahadetnameleri | (101,20 TL) |
| b) Resmi dairelere ve bankalara ibraz edilen bilançolar ve işletme hesabı özetleri: | |
| ba) Bilançolar | (227,30 TL) |
| bb) Gelir tabloları | (108,50 TL) |
| bc) İşletme hesabı özetleri | (108,50 TL) |
| c) Barnameler | (9,30 TL) |
| d) Tasdikli manifesto nüshaları | (44,10 TL) |
| e) Ordinolar | (2,20 TL) |
| f) Gümrük idarelerine verilen özet beyan formları | (44,10 TL) |
| IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar | |
| 1. Makbuzlar: | |
| a) Resmi daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) nedeniyle, kişiler tarafından resmi dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmi daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kağıtlar | (Binde 9,48) |
| b) Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (Ek: 5766/10-ç md.) (Yürürlük: 6/6/2008) (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtlar | (Binde 7,59) |
| c) Ödünç alınan paralar için verilen makbuzlar veya bu mahiyetteki senetler | (Binde 7,59) |
| d) İcra dairelerince resmi daireler namına şahıslara ödenen paralar için düzenlenen makbuzlar | (Binde 7,59) |
| 2. Beyannameler (Bu beyannamelerin sadece bir nüshası vergiye tabidir): | |
| a) Yabancı memleketlerden gelen posta gönderilerinin gümrüklenmesi için postanelerce gümrüklere verilen liste beyannamelerde yazılı her gönderi maddesi için | (2,20 TL) |
| b) Vergi beyannameleri: | |
| ba) Yıllık gelir vergisi beyannameleri | (294,90 TL) |
| bb) Kurumlar vergisi beyannameleri | (393,90 TL) |
| bc) Katma değer vergisi beyannameleri | (194,60 TL) |
| bd) Muhtasar beyannameler | (194,60 TL) |
| be) Diğer vergi beyannameleri (damga vergisi beyannameleri hariç) | (194,60 TL) |
| c) Gümrük idarelerine verilen beyannameler | (393,90 TL) |
| d) Belediye ve il özel idarelerine verilen beyannameler | (144,40 TL) |
| e) Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri | (144,40 TL) |
| f) (Değişik:6728/28. Md. Yürürlük: 9/8/2016) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesi ile muhtasar beyannamenin birleştirilerek verilmesiyle oluşturulan beyannameler | (230,70 TL) |
| 3. Tabloda yazılı kağıtlardan aslı 1,00 Yeni Türk Lirasından fazla maktu ve nispi vergiye tabi olanların resmi dairelere ibraz edilecek özet, suret ve tercümeleri. | (2,20 TL) |
Damga vergisi pul yapıştırılması şekliyle, makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir.
Aşağıda yazılı kağıtlar pul yerine basılı damga konulması şekliyle de ödenebilir.
Genel ve özel bütçeli daireler, il özel idareleri ve belediyeler, bankalar, iktisadi kamu teşekkülleri ile bunların iştirakleri, müesseseleri ve benzeri teşekkül, iştirak ve müesseselerin ödemelerinde kullanılan ve nispi vergiye tabi olan makbuzlarla bu tür kağıtlara ait vergilerin, bu ödemelerin yapılması veya avans suretiyle ödemelerde avansın itası sırasında ilgili daireler ve müesseseler tarafından kesinti yapılması Maliye Bakanlığı tarafından izin verilebilir.
İstihkaktan kesinti yapmak zorunda olan daireler ve müesseseler, genel bütçeli daireler dışında kalanlar, bir ay içinde kesilen Damga Vergisini, ödeme yapılan yer vergi dairesine bir beyanname ile bildirir ve ertesi ayın 26. günü akşamına kadar yatırır.
2022 yılında vergi cezalarında %36.2'lik bir artış görülmüştür. Vergiye tabi evrakların Damga Vergisi ödemesinin yokluğundan veya eksik ödenmesinden kaynaklanan vergi ve cezaları, evrakları sunanlar tarafından ödenir. Bu durumda, mükelleflere rücu hakkı verilir.
Birden fazla imzacıya sahip evraklarda, vergi ve damga vergisi cezaları, imzacılar tarafından müteselsilen ödenir. Ancak, vergi muafiyeti olan imzacılar, Damga Vergisi'nin eksik ödenmesini gerektirmez.
Makbuz karşılığı ödeme yapacak olanlar, işlemlerine ait evrakların vergi beyan ve ödemelerinden sorumludur. Vergi ödenmediğinde veya eksik ödendiğinde, vergi, cezalar ve fer'iler, diğer işlem taraflarına rücu hakkı verilerek, makbuz karşılığı ödeme yapacak kişilerden veya sorumlulardan alınır
Damga Vergisi hiç alınmayan veya eksik alınan evrakların vergisi, resmi daireler veya noterler tarafından düzenlenerek verilen veya bırakılan kişilere aittir. Vergi ve cezalar, evrakları düzenleyenlerden alınarak, mükelleflere rücu hakkı verilir.
İstisnaları görmek için Damga Vergisi Kanunu'nun 3894-2. sayfasını inceleyebilirsiniz.
Bir işletmenin sağlıklı bir şekilde büyüyebilmesi için gelir-gider takibinin büyük bir önemi vardır. Harcamalarınızı ve beklediğiniz tahsilatları net bir şekilde görebilmek için e-malimüşavir, en akıllı çözüm ortağınız olabilir.
e-malimüşavir abonesi değilseniz, uygulamamızın işletmenizin ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamayacağını deneyimlemek için 14 gün ücretsiz kullanabilirsiniz. Üstelik kredi kartı bilgisi bile gerekmez!
e-malimüşavir'i 14 gün ücretsiz denemek için aşağıdaki butona tıklayarak hesap oluşturmanız yeterlidir!
